لجستیک چیست؟

کلمه‌ی لجستیک logistic ریشه‌ای یونانی دارد و در فرهنگ آکسفورد چنین تعریف شده است:

لجستیک در آغاز یک اصطلاح نظامی بود که به معنای چگونگی تهیه، ذخیره و جابجایی تجهیزات و لوازم توسط پرسنل نظامی بود. این اصطلاح امروز به طور گسترده‌ای در بخش‌های تجاری به ویژه توسط شرکت‌ها و صنایع تولیدی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به نحوه‌ی مدیریت و جابجایی منابع در زنجیره‌ی تأمین اشاره دارد. فعالیت‌های لجستیکی تاثیر گسترده‌ای بر هزینه‌های تولید در زنجیره‌ی تأمین ایفا می‌کند.

بخشی از تأسیسات نظامی که وظیفه‌ی تدارک و انتقال تجهیزات جنگی و نیروی انسانی را بر عهده دارد.

معنی تخصصی لجستیک یا ترابری، به فرآیند کلی مدیریت نحوه‌ی تأمین، ذخیره و حمل منابع به مقصد نهایی‌شان اشاره دارد؛ به بیان بهتر لجستیک همان مراقبت و حفظ مرسوله از مبدأ اولیه (لحظه تولید) تا رسیدن به دست مشتری است. مدیریت لجستیک شامل شناسایی توزیع‌کنندگان و تأمین‌کنندگان احتمالی و تعیین میزان اثربخشی و دسترسی آنهاست.

اگرچه عبارت‌های «لجستیک» و «زنجیره تامین» اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما باید گفت لجستیک یکی از اجزای زنجیره تامین است.

در پاسخ به سوال لجستیک چیست باید گفت : لجستیک به معنای جابجایی کالاها از یک نقطه به نقطه دیگر است که دو فرایند حمل و نقل و انبارداری را در بر می‌گیرد. در حالی که زنجیره تامین، شبکه‌ای از کسب و کارها و سازمان‌ها است که در قالب ترتیبی از فرایندها با یکدیگر کار می‌کنند. یکی از این فرایندها لجستیک است که از مرحله تولید تا توزیع کالاها را شامل می‌شود.

لجستیک خرد

لجستیک خرد نیز بیشتر به لجستیک کارخانه و شرکت می‌پردازد که خود به چهار دسته تقسیم می‌شود: لجستیک مقدم(Inbound Logistics)، لجستیک درون کارخانه(Internal Logistics, Indoor Logistics)، لجستیک تالی یا بیرونی(Outbound Logistics) و لجستیک معکوس(Reverse Logistics). لجستیک خرد پا به پای تولید طی سالیان متمادی به رشد و بالندگی خود ادامه داده و می‌دهد. به بیانی بهتر، تولید بدون لجستیک امکان‌پذیر نبوده و این دو همزاد و همراه یکدیگر معنی می‌یابند. بی گمان، سال‌ها قبل از اینکه توجه مدیران تولید به لزوم توجه به ارتباطات و فعالیت‌های برون سازمانی جلب شود (قبل از دهه هفتاد میلادی) و همزمان با رشد فزاینده صنعتی پس جنگ جهانی دوم، این لجستیک درون کارخانه‌ای بوده است که مورد توجه و دقت مدیران صنعتی قرار گرفته است. و البته که همچنان موضوعی کلیدی و اثرگذار بر تولید و شاخص‌های کلیدی آن می‌باشد. امروزه شاهد آن هستیم که کارخانجات پیشرفته و بزرگ تولیدی در سطح بالای چارت سازمانی خود بخشی به عنوان لجستیک را در نظر گرفته و بدان اهتمامی ویژه می‌ورزند.

شرکت‌های لجستیکی طرف سوم (Third Parties)

کمپانی‌های طرف سوم به کمپانی‌هایی اطلاق می‌شود که عملیات جابجایی کالا را برای سازمان‌های دیگر انجام می‌دهند. این کمپانی‌ها با داشتن ناوگان اختصاصی و تخصص و تجربه در انبارداری و حمل و نقل، قادر هستند تا براساس نیاز کارفرما و وضعیت بازار سرویس خود را توسعه دهند.

از مزیت‌های کار با یک شرکت طرف سوم می‌توان به مقرون‌به‌صرفه بودن، انعطاف‌پذیری و صرفه‌جویی در زمان اشاره کرد. زیرا این شرکت‌ها تمرکز اصلی خود را بر روی این صنعت گذاشته‌اند و تجاربی در اختیار دارند که ممکن است یک کسب و کار از آن‌ها بی اطلاع باشد. البته باید این نکته را هم در نظر گرفت که برون‌سپاری این بخش قدرت کنترل فرآیند را تا حد زیادی از یک کسب و کار سلب می‌کند. پس باید تا حد ممکن در انتخاب شرکت لجستیکی طرف سوم با دقت عمل کرد.

انواع لجستیک چیست؟

حال که با مفهوم لجستیک و تاریخچه آن آشنا شدیم نوبت آن است که به معرفی انواع متفاوت لجستیک بپردازیم. به طور کلی لجستیک انواع متفاوتی دارد که هر کدام جایگاه مخصوص به خود را در فرایند جابه‌جایی، ارسال و تأمین منابع دارد و می‌تواند پاسخگوی نیازهای مؤسسات و شرکت‌های متفاوت باشد.

به طور کلی لجستیک به دو دسته لجستیک کلان و خرد تقسیم می‌شود.

قدیمی‌ترین شرکت لجستیک چیست؟

قدیمی‌ترین شرکت لجستیک دنیا در سال 1907 در آمریکا آغاز به کار کرد. شرکت یو‌پی‌اس که قدیمی‌ترین شرکت لجستیکی دنیا بود، مفهوم جدیدی برای «لجستیک چیست؟» را به دنیا ارائه کرد. این شرکت در ابتدای راه خود فعالیت محدودی آن هم در چند شهر آمریکا داشت. این شرکت در این شهرها تنها نامه‌های پستی و بسته‌های کوچک را با استفاده از افرادش که به صورت پیاده یا دوچرخه‌سوار بودند به مقصد می‌رساند. اما با پیشرفت تکنولوژی و مرسوم شدن استفاده از وسایل حمل‌ونقل موتوری مانند موتور سیکلت و خودرو این شرکت کار خود را گسترش داد و به تمام کشور آمریکا سرویس ارائه کرد.

وظایف اولیه مدیر لجستیک

وظایفی که یک مدیر لجستیک یا تدارکات در قبال آن پاسخگوست با توجه به کسب و کاری که در آن فعالیت می کند متفاوت است. این مسئولیت های اولیه شامل نظارت و مدیریت موجودی است که به وسیله سازماندهی انتقال مناسب و انبارش کافی موجودی صورت می گیرد. یک مدیر لجستیک توانمند این جنبه های فرایند حمل و نقل و تدارکات را هماهنگ با مراحل حرکت موجودی و منابع در طول زنجیره تامین برنامه ریزی می کند.